‘Zozibini Tunzi’ กับการท้าทายมายาคติความงามฉบับจักรวาล

GM Live Editor

เรื่อง: เอกชยา / ภาพ: @MissUniverse

“ฉันเติบโตมาในโลกที่ผู้หญิงหน้าตาแบบฉัน สีผิวแบบฉัน เส้นผมแบบฉัน ไม่เคยถูกมองว่าสวย นี่ถึงเวลาแล้วที่ต้องหยุดความคิดนี้เสียที ฉันอยากให้เด็กๆ มองมาที่ฉัน จ้องมาที่ดวงหน้านี้…ฉันอยากเห็นใบหน้าของพวกเขาสะท้อนบนดวงหน้าของฉันบ้าง”

จักรวาลความงามฉบับใหม่

นี่คือคำตอบบนเวทีประกวดนางงามจักรวาลเมื่อล่าสุด ก่อนที่ โซซีบีนี ตันซี หรือที่แฟนนางงามชาวไทยเรียกชื่อเธอสั้นๆ แบบน่ารักว่า ‘ตุ่นศรี’ สาวงามผิวสีจากประเทศแอฟริกาใต้จะได้ครอบครองมงกุฎจักรวาล ที่มีมูลค่าสูงถึง 150 ล้านบาท ในการประกวดที่เมืองแอตแลนต้า มลรัฐจอร์เจีย ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อเช้าวันจันทร์ที่ผ่านมา

นับเป็นชัยชนะครั้งที่ 2 ที่นางงามผิวสีสามารถคว้าตำแหน่งนางงามจักรวาลมาครอบครองได้สำเร็จ ต่อจาก ‘ไลลา ลูลียานา ดา กอซตา วีไยรา ลอปีช’ นางงามจากประเทศแองโกลา ที่ชนะการประกวดนางงามจักรวาลในปี 2554 โดยเว้นช่วงไปนานถึง 8 ปี

คำตอบของเธอบนเวทีข้างต้น ชัดเจนว่าเจ้าตัวไม่ได้ตั้งใจมาแค่คว้ามง แต่ยังต้องการท้าทายความงามตามมายาคติ (The Beauty Myth) ที่แม้ผู้หญิงในโลกปัจจุบันดูเหมือนจะได้รับสิทธิเท่าเทียมกับบุรุษเพศมากมาย แต่มายาคติว่าด้วยความงาม ก็ยังคงเป็นกับดักที่พวกเธอดิ้นไม่หลุดจากแอกที่ถูกสร้างเอาไว้ใน ‘สวรรค์ผู้บริโภค’ ด้วยฝีมือสื่อ นักโฆษณา และนักการตลาด ซึ่งเป็นสถาบันที่ครอบงำด้วยผู้ชาย ผลิตภัณฑ์ที่โฆษณาส่วนใหญ่มักอ้างเหตุผลว่าผู้หญิงสวยจำเป็นต้องผอม สวย ขาว ดูดี เพื่อจุดมุ่งหมายหลักคือให้ผู้ชายหันมามอง จนพวกเธอรู้สึกเป็นกังวลกับเรือนร่างที่ไม่สมบูรณ์ และมักปฏิเสธตัวเอง อยู่เสมอ เพื่อเดินเข้าสู่ความงามที่เพิ่มมากขึ้นอย่างปราศจากข้อแม้ และเป็นการเดินเพื่อมุ่งสู่ ‘ความงามสากล’ ซึ่งไม่เคยมีอยู่จริง

ตลอดการเก็บตัวในการประกวดนางงามจักรวาลที่ผ่านมา ซึ่งกินระยะเวลาประมาณ 7 วัน ผู้เข้าแข่งขันจากทั่วโลกจะถูกคัดเลือกเพียงบางคนให้ทำกิจกรรมโดยเฉพาะกับสปอนเซอร์หลัก อาทิ ผลิตภัณฑ์จัดแต่งทรงผม เครื่องสำอางประทินโฉมเพิ่มความขาว หรือมงกุฎนางงามที่ได้รับการออกแบบขึ้นมาใหม่ เรื่องตลกร้ายคือตันซีแทบจะไม่ได้รับเลือกให้ทำกิจกรรมกับสปอนเซอร์หลักใดๆ เลย ไม่โดดเด่น ไม่เข้าตาผู้สนับสนุนหลัก สู้สาวงามจากฝั่งละตินอเมริกา ยุโรป และเอเชียไม่ได้ เป็นเรื่องเศร้าหากเธอถูกตัดสินไปเองว่าขายของไม่เก่ง หรือขายของไม่ได้ ทั้งที่ยังไม่ได้ขาย

แน่นอน, ส่วนหนึ่งเป็นเพราะ ตันซีไม่ได้มีเรือนผมยาวตรงสลวยสวยพอที่จะใช้เครื่องหนีบผมฝังเพชรมูลค่าหลายล้านบาท หนำซ้ำเธอยังตัดผมสั้นรองทรงสูงแบบผู้ชาย ไม่ได้รับเลือกให้ออกไปสาธิตและทำท่าว้าว! เมื่อแรกสัมผัสกับเนื้อครีมละมุนนุ่มเนื้อยามทาทับลงบนผิวกาย โลกของโฆษณาแทบไม่มีพื้นที่ให้กับสาวผิวสี ที่เส้นผมไม่ได้ยาวตรง ผิวไม่ได้ขาวจั๊วะ ตันซีไม่ใช่หญิงสาวที่มีความงามตามมายาคติที่พวกเราส่วนใหญ่คาดหวัง และถูกตบตามาเกือบชาติหนึ่ง แต่เหตุใดเล่าสาวงามผิวสีคนนี้จึงคว้ามงกุฎอันเป็นสุดยอดปรารถนาของหญิงสาวทั่วโลกไปครอบครองได้สำเร็จ

ปรากฏการณ์มงลงหัว จักรวาลเลือกคน ‘ฉลาด’

คำตอบที่สั้นและง่ายมากคือ ‘ความฉลาด’
ตันซีเกิดที่ประเทศแอฟริกาใต้ เมื่อวันที่ 18 กันยายน 2536 ปัจจุบันอายุ 26 ปี จบการศึกษาด้านการจัดการการประชาสัมพันธ์และเคยทำงานที่บริษัทโฆษณาระดับโลกอย่างโอกิลวี่ แอนด์ เมเธอร์

เคยเข้าประกวดและได้ตำแหน่ง Miss Mamelodi Sundowns WC เมื่อปี 2558 และที่เธอตัดสินใจเข้าประกวด Miss Universe South Africa ในปีนี้ ก็เพราะการประกวดนางงามจักรวาลเป็นเป้าหมายหนึ่งของชีวิต เธอเชื่อมาตลอดว่าการเป็นมนุษย์นั้น เราต้องทำอะไรมากไปกว่าตัวเราเอง เราควรทำอะไรเพื่อคนอื่นด้วย โดยเฉพาะการทำเพื่อคนที่ต้องการความช่วยเหลือ

ตันซีมาจากจังหวัดที่ยากไร้ในประเทศ การเป็นนางงามแอฟริกาใต้ ทำให้เธอพร้อมที่จะลดอัตตาในตัวเองเพื่อช่วยเหลือคนอื่นในสังคม แม้ความสำเร็จ ณ วันนี้ยังห่างไกลการเป็นซูเปอร์ฮีโร่อย่าง Wonder Woman ตัวการ์ตูนดีซีคอมมิกส์ค่ายมาร์เวลที่เธอชอบอ่าน แต่ภารกิจภายหลังได้รับตำแหน่งนางงามจักรวาลนั้นเป็นเรื่องน่าท้าทาย ไม่แน่ว่าเราอาจมีวันเดอร์วูแมนชื่อตันซีในเร็ววันนี้ก็เป็นได้ ซึ่งนั่นเป็นภารกิจที่เจ้าตัวท้าทายมันก่อนมงจะลงหัวเสียด้วยซ้ำ

ความท้าทายดังกล่าวตามมาด้วยการตั้งคำถามถึงมายาคติความงามที่เราทุกคนถูกครอบไว้ โดยเฉพาะกับ IMG องค์กรที่เป็นผู้จัดการประกวดนางงามจักรวาลมาตั้งแต่ปี 2558 หลังจากโดนัลด์ ทรัมป์ ไม่ว่าง ต้องวางมือการจัดประกวดนางงามไปเดินบนเส้นทางสายการเมือง

การประกวดนางงามจักรวาลเป็นเพียงหนึ่งในขอบข่ายการทำธุรกิจของ IMG ที่คนเม้าธ์กันว่าธุรกิจนี้ไม่ค่อยจะได้กำไรสักเท่าไร เนื่องจากสปอนเซอร์ค่อนข้างหายาก และความนิยมในการประกวดนางงามของโลกตะวันตกก็ลดน้อยถอยลง นางงามไม่ใช่พลังแม่เหล็กดึงดูดผู้คนและสปอนเซอร์เหมือนอย่างแต่ก่อน พูดง่ายๆ คือนางงามมีพลังสู้ศิลปินดารา นักร้อง ไม่ได้ มีเพียงไม่กี่ประเทศในละตินอเมริกา หรือโซนเอเชียอย่าง ไทย ฟิลิปปินส์ เวียดนาม และอินโดนีเซีย เท่านั้น ที่ยังคงให้ความนิยมกับการประกวดนางงามอย่างเหนียวแน่น และพร้อมจะรับสิทธิเป็นเจ้าภาพจัดการประกวด โดยเฉพาะเมืองไทยที่กระแสนางงามวนกลับมาได้รับความสนใจอีกครั้งตลอด 5 ปีที่ผ่านมา และเมื่อปีกลาย TPN ก็รับเป็นเจ้าภาพจัดการประกวด

ด้วยธุรกิจหลักของ IMG คือการแข่งขันอเมริกันฟุตบอล และวงการโมเดลลิ่งนางแบบ การมอบมงให้ตันซีซึ่งเป็นสาวร่างเล็ก (หากเทียบกับมาตรฐานนางงามจักรวาลที่ผ่านๆ มา) แถมยังมีความงามที่สมองมากกว่าภาพลักษณ์ความงามตามแบบฉบับนางงามจักรวาลที่พวกเราคุ้นชิน นี่จึงเป็นเรื่องที่ IMG เองก็ท้าทาย และจำเป็นต้องทำการตลาดกับผลิตภัณฑ์ใหม่ที่ชื่อตันซีอย่างคร่ำเคร่ง ซึ่งแน่นอนว่าโลกคอยจับจ้อง

หากตันซีและ IMG ทำสำเร็จ เราคงต้องปรบมือให้ดังๆ เลยละ เพราะเป็นเรื่องยากมากที่ทุกคนโดยเฉพาะผู้หญิงจะหลุดพ้นมายาคติความงามแบบเดิมๆ นี่เป็นภารกิจ Beyond The Beauty Myth เป็นการเอาชนะมายาคติเรื่องความงาม ที่ไม่ใช่แค่ตันซี แต่ผู้หญิงทุกคนจะต้องสอบผ่านคำถามอันยากเย็นด้วยความจริงใจดังต่อไปนี้…

ผู้หญิงคืออะไร? เธอถูกสร้างมาเพื่ออะไร?
ชีวิตและประสบการณ์ของผู้หญิงนั้นมีคุณค่าเพียงพอหรือไม่? เป็นความภาคภูมิใจสุดยอดจริงหรือที่ผู้หญิงต้องมีรูปโฉมแบบสาวสไตล์ PBQ (งามตามแบบฉบับหนุ่มเพลย์บอย) เสมอ? ผู้หญิงจะหลบหนีออกจากภาวะไร้ทางเลือกผิดๆ ที่ถูกกำหนดได้หรือไม่?