เตรียมอุดม: ความหวัง ความฝัน และเรื่องราวของระบบการศึกษาที่ไม่เท่าเทียม
เมื่อพูดกันถึงเรื่องของการศึกษาแล้วนั้น เชื่ออย่างยิ่งว่า พ่อแม่ผู้ปกครอง ต่างวาดหวังที่จะมอบสิ่งที่ดีที่สุดให้กับบุตรหลาน และสิ่งที่สะท้อนความปรารถนานั้น คือ ‘สนามสอบโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา’ ที่ครั้งล่าสุด มีจำนวนเด็กเข้าสอบมากเป็นประวัติการณ์ และอาจจะมากที่สุดในรอบ 17 ปีที่ผ่านมา
เตรียมอุดมศึกษา กับ ‘ความเป็นเลิศทางวิชาการ’ นั้น คือสิ่งที่อยู่คู่กันมาอย่างยาวนาน สะท้อนผ่านหลักสูตรที่หลากหลายครบครัน ทรัพยากรที่ทางภาครัฐมีให้ ไปจนถึงความเชื่อกันว่า การสอบติดโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา คือก้าวแรก ของการไปสู่รั้วจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แน่นอน พ่อแม่ผู้ปกครองต่างต้องการสิ่งที่ดีที่สุด ก็ย่อมปรารถนาจะให้ลูกหลานได้เข้าไปอยู่ในสภาพแวดล้อมที่บ่มเพาะวิชาการอย่างเข้มข้นและแข็งขันเป็นเงาตามตัว
อย่างไรก็ตาม ภายใต้สนามสอบที่ขับเคี่ยวกันอย่างถึงที่สุด และคัดเลือกในอัตราส่วน สอบ 9 คนรับ 1 คน มันกำลังสะท้อนภาพของระบบการศึกษาโดยภาพรวมที่กำลังมีปัญหา และความเหลื่อมล้ำ คือสิ่งที่ไม่อาจมองข้ามไปได้
การสอบแข่งขัน ย่อมมาพร้อมกับ ‘การเรียนพิเศษ’ นอกเหนือจากหลักสูตรในห้องเรียน ที่เป็นค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมสำหรับพ่อแม่ผู้ปกครอง บ้านใดที่มีกำลังทรัพย์เพียงพอ ก็สามารถสร้างแต้มต่อให้กับบุตรหลานของตนได้ แต่ถ้าบ้านใดไม่อาจมีกำลังทรัพย์ แต้มต่อนั้นก็ดูเหมือนจะลบเลือนหายไปล่วงหน้า
ธนา เอี่ยมบำรุงทรัพย์ ครู เครือข่ายก่อการครู ได้ให้ความเห็นว่า เป็นปกติที่ผู้ปกครองมีความคาดหวังในการส่งบุตรหลานมาเรียนในโรงเรียนชื่อดังแม้มีการแข่งขันสูง แต่เชื่อว่าจะสามารถยกระดับเลื่อนสถานะทางสังคมขึ้นได้ ปรากฏการณ์นักเรียนหมื่นคนสอบสอบเข้าโรงเรียนเตรียมอุดม ก็สะท้อนความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาอย่างชัดเจน
นั่นเพราะสำหรับโรงเรียนอื่น ที่อาจจะไม่ได้มีชื่อเสียงเทียบเท่ากับเตรียมอุดมศึกษานั้น การจัดสรรปันส่วนของทรัพยากรจากภาครัฐ ก็ย่อมจะน้อยกว่า โรงเรียนประจำจังหวัดอาจจะพอเทียบเคียงได้บ้าง แต่สำหรับโรงเรียนอื่นๆ ทั่วไป ความถ่างห่างชั้นของความได้เปรียบ ก็ยิ่งชัดเจนขื้น
บางที ทางแก้ไขในจุดนี้ อาจจะเป็นการที่ภาครัฐ ให้ความใส่ใจกับคุณภาพและมาตรฐานของโรงเรียนอื่นๆ ที่มีอยู่ในเครือ จัดสรรปันส่วนทรัพยากรให้เพียงพอที่เด็กจะสามารถเรียนรู้ ได้ประสบการณ์ และไม่เกิดความต่างที่ห่างกันมากนัก ทั้งในด้านหลักสูตร บุคลากร และการเรียนการสอน
ย้ำอีกครั้งว่า เตรียมอุดมศึกษา คือความเป็นเลิศทางวิชาการ และไม่มีเหตุผลใดที่เตรียมอุดมศึกษาจะต้องลดมาตรฐานของตนเอง เพียงแต่ เมื่อมองในภาพกว้างแล้วนั้น การจัดสรรการศึกษาที่มีคุณภาพให้กับทุกโรงเรียน ก็อาจจะเป็นภารกิจที่สำคัญของกระทรวงศึกษา และหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง อย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้
เพราะสุดท้าย การศึกษาที่ดี จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน และเป็นสิ่งที่ประชาชนสมควรได้รับภายใต้มาตรฐานที่เพียงพอ โดยไม่มีความถ่างห่างชั้น และความเหลื่อมล้ำมากั้นกลางก็เป็นได้
