“สมอง” เรื่องที่ต้องรู้ กับความสำคัญของ ‘หลอดเลือดในสมอง’
เรื่อง: นายแพทย์พงศ์ภากร ศรธนะรัตน์ – แพทย์ด้านเวชศาสตร์ชะลอวัย สวนสุขภาพอรุณสหคลินิก
จริงอยู่ที่กลไกภายในร่างกายของคนเราเป็นเรื่องที่น่าอัศจรรย์และมีความซับซ้อนยิ่งนัก โดยเฉพาะ “สมอง” ซึ่งเป็นจุดศูนย์รวมสำคัญที่ควบคุมอวัยวะทุกส่วนภายในร่างกาย หรือหากเรียกให้เห็นภาพยิ่งขึ้นก็คือ หอบังคับการ เราดีๆ นี่เอง ที่สำคัญเป็นส่วนที่บอบบางยิ่งนัก แม้จะระวังหมั่นค่อยตรวจเช็คแต่ก็เกิดผิดพลาดกับกลไกจุดนี้ของร่างกายได้เช่นกัน โดยเฉพาะเรื่องของ หลอดเลือดสมอง
ใช่ครับ… ผมกำลังจะพามาทำความรู้จักกับเรื่อง โรคหลอดเลือดสมองกัน ซึ่ง กว่า 80% ของโรคนี้สามารถป้องกันได้”
โรคหลอดเลือดสมองนั้นนับเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับ 2 ทั่วโลก และเป็นสาเหตุสำคัญที่สุดของความพิการ รวมถึงส่งผลต่อคุณภาพชีวิตที่ไม่ดีอีกด้วย
การรักษาโรคหลอดเลือดสมองที่ดีที่สุด คือ การป้องกัน เนื่องจากเมื่อโรคนี้เกิดขึ้นแล้ว มีความเสี่ยงสูงที่จะเสียชีวิตหรือพิการ โอกาสที่จะฟื้นฟูให้ร่างกายเป็นปกตินั้นทำได้ยาก โดยเฉพาะหากโรคมีความรุนแรง-ได้รับการรักษาล่าช้า หรือผู้ป่วยมีโรคประจำตัวและภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ
คราวนี้เรามาเรียนรู้ถึงการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองกันครับ ซึ่งเป็นเรื่องที่ทำได้ไม่ยาก แต่ก็ไม่ง่ายนะครับ เพราะขึ้นอยู่กับพฤติกรรมในการปฏิบัติตัวอย่างมีวินัยของตัวเองครับ มาเริ่มกันด้วย
- หมั่นตรวจเช็กสุขภาพประจำปี เพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยงและสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมอง เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน หรือคอเลสเตอรอลในเลือดผิดปกติ และทำการแก้ไข
- ควบคุมระดับความดันโลหิต คอเลสเตอรอล น้ำตาลในเลือด และน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- รับประทานอาหารอย่างสมดุล หลีกเลี่ยงน้ำตาล ลดการบริโภคไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ อาหารแปรรูปรับประทานผักผลไม้ให้มาก และควบคุมแคลอรี่ให้เหมาะสม
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ โดยให้มีการออกกำลังประเภทแอโรบิก เช่น การเดินเร็ว วิ่ง ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน เต้น ปีนเขา ฯลฯ เป็นระยะเวลา 150 นาทีต่อสัปดาห์ (เฉลี่ย 5 วันต่อสัปดาห์ วันละ 30 นาที) และการทำเวทเทรนนิ่ง 2 ครั้งต่อสัปดาห์
- งดการสูบบุหรี่ และหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 7 ชั่วโมง และเรียนรู้วิธีจัดการความเครียด เช่น การฝึกลมหายใจ การฝึกสมาธิหรือทำโยคะ การออกไปเดินเล่นในธรรมชาติ หรือการไปพบปะเพื่อนฝูง
ที่สำคัญที่สุดคือการรู้ทันอาการของโรคหลอดเลือดสมอง เช่น หน้าเบี้ยว แขนขาอ่อนแรง พูดไม่ชัด ที่เกิดขึ้นแบบเฉียบพลัน ให้รีบโทรแจ้งฉุกเฉิน 1669 ทันที เพื่อรับการรักษาอย่างรวดเร็ว ซึ่งจะช่วยลดโอกาสเสียชีวิต และความพิการที่จะเกิดขึ้นได้
สัญญานเตือนของโรคหลอดหลอดเลือดสมอง
– ชาหรืออ่อนแรงใบหน้าซีกใดซีกหนึ่งอย่างฉับพลัน ทำให้หลับตาไม่สนิท ปากเบี้ยว น้ำไหลออกจากมุมปาก
– ชาหรืออ่อนแรงที่แขนขาซีกใดซีกหนึ่งอย่างฉับพลัน ไม่มีแรงยกแขน กำมือไม่ได้ ของหลุดจากมือ เดินเซ
– พูดไม่ชัด พูดไม่ออก สับสน นึกคำพูดไม่ออก
– กลืนลำบาก สำลักน้ำหรือแม้แต่น้ำลายตัวเอง
– การมองเห็นมีปัญหาฉับพลัน อาจมองเห็นภาพซ้อน มองเห็นภาพครึ่งเดียว ตาบอดหนึ่งหรือสองข้าง
– มีอาการปวดศีรษะรุนแรงฉับพลัน ซึ่งอาจพบร่วมกับอาการอาเจียน
หากมีอาการเหล่านี้เกิดขึ้น จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาล เพื่อเข้ารับการตรวจ วินิจฉัย และรักษา เพราะผู้ป่วยที่มีอาการโรคหลอดเลือดสมองต้องได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดหรือได้รับการผ่าตัด ภายในเวลา 4 ชั่วโมงครึ่ง หลังจากที่เริ่มมีอาการ เพราะยิ่งปล่อยไว้นาน ยิ่งเสี่ยงต่อความพิการที่มากขึ้น
ที่มา: https://www.sikarin.com/health/5-สัญญาณเตือน-ผู้ป่วย-stroke-ต้#:~:text=อาการเตือนโรคหลอดเลือดสมอง,นึกคำพูดไม่ออก
หมายเหตุ: FAST เป็นตัวย่อที่ใช้กันสากล เพื่อ detect ภาวะ stroke (โรคหลอดเลือดสมอง)
