‘ข้าวเหนียวตัวท็อปไทย ในวิถีทำนาแบบดั้งเดิม’
กรมการข้าว หนุนความแข็งแกร่งในอุตสาหกรรมข้าวไทยด้วยการปลูกพันธุ์ข้าวพื้นเมือง และการทำนาด้วยวิถีดั้งเดิม โชว์วิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวไร่บ้านน้ำเย็น ตำบล กกสะทอน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ชุมชนต้นแบบการต่อยอดข้าวเหนียวซิวเกลี้ยง ซึ่งเป็นข้าว GI สายพันธุ์โบราณโดดเด่นด้วยคุณประโยชน์ทางโภชนาการ รสชาติ ความนุ่ม และความหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ปลูกได้ในเฉพาะพื้นที่ สู่ผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย อาทิ ข้าวบรรจุถุง ข้าวสุญญากาศ ข้าวหลาม และข้าวนางเล็ดน้ำแตงโม นอกจากนี้ ชุมชนดังกล่าวยังมีการต่อยอดข้าวสู่สินค้าสร้างสรรค์ โดยอยู่ระหว่างพัฒนานวัตกรรมแปรรูปข้าวเหนียวซิวเกลี้ยงเป็นไอศกรีม พร้อมต่อยอดอัตลักษณ์อันโดดเด่นในด้านการท่องเที่ยว
นอกจากนี้ กรมการข้าวได้เข้ามาส่งเสริมการปลูกข้าวพื้นเมืองสายพันธุ์หายากให้กับชุมชน เกษตกร เพื่ออนุรักษ์และขยายพันธุ์ข้าวที่ดีเพิ่มมากขึ้น ซึ่งข้าวเหนียว “ซิวเกลี้ยง” เป็นข้าวไร่เฉพาะถิ่นจังหวัดเลย เป็น 1 ในสายพันธุ์ข้าวหายากและได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ปลูกในที่ราบระหว่างภูเขาที่มีความสูง 500 – 1,000 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง หรือนาในที่ลุ่มที่ไม่มีน้ำขัง ในพื้นที่อำเภอด่านซ้าย ภูเรือ และนาแห้ว โดยวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวไร่บ้านน้ำเย็น ใช้วิธีการคัดเลือกพันธุ์ตามภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่เป็นพันธุ์ข้าวไม่ล้มง่าย แตกกอดี ต้านทานโรค มีรวงยาวใหญ่ ทั้งนี้ ความพิเศษของข้าวสายพันธุ์ซิวเกลี้ยงคือถึงแม้ฝนทิ้งช่วง 10 – 20 วันข้าวก็ไม่ตาย ทนต่อความเป็นกรดเป็นด่างได้สูง ความเป็นกรดเป็นด่างของดินไม่มีผลต่อการออกรวงและการให้ผลผลิต ข้าวพันธุ์นี้ยังมีกลิ่นหอมเฉพาะตัวไม่เหมือนข้าวสายพันธุ์อื่น ๆ อีกด้วย
ทั้งนี้ ด้วยคุณสมบัติที่อ่อนนุ่ม ความหอม และรสสัมผัสที่อร่อยของข้าวเหนียวซิวเกลี้ยง ทำให้ผลิตภัณฑ์เป็นที่ต้องการของตลาด โดยมีกลุ่มที่สำคัญคือ หจก.สุขใจพาณิช จังหวัดเลย ตลาดนัดชุมชน และจัดจำหน่ายผ่านช่องทางออนไลน์เฟซบุ๊ก อย่างไรก็ตาม ชุมชนยังเห็นโอกาสในการสร้างมูลค่าเพิ่ม จึงได้เพิ่มความโดดเด่นให้กับข้าวเหนียวซิวเกลี้ยงด้วยการแปรรูปผลิตภัณฑ์เป็นไอศกรีม ต่อยอดสรรพคุณของสารต้านอนุมูลอิสระและมีประโยชน์ต่อสุขภาพเป็นผลิตภัณฑ์ยอดนิยมและยังสร้างมูลค่าเพิ่มด้วยการนำมาแปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้แก่ ข้าวบรรจุถุงสุญญากาศ ข้าวหลาม และข้าวนางเล็ดน้ำแตงโม อีกทั้งยังมีกิจกรรมสำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการสัมผัสกับวิถีชีวิตดั้งเดิมของเกษตรกรและการปลูกข้าว เช่น การทดลองปลูกข้าวบนเขา การรับชมประเพณีและการทำพิธีไหว้ผีไร่ผีนา กิจกรรมทำไอศกรีมข้าวเหนียว
