ถึงตัวไกล แต่ ‘ใจ’ ไม่ห่างกัน
มาถึงวันนี้ ดูเหมือนว่าการรักษาระยะห่างทางสังคมหรือ Social Distancing จะกลายเป็นสิ่งที่กลายเป็นความคุ้นชินของผู้คนในสังคมไปเสียแล้ว…
รักษาระยะห่าง เว้นว่างทางสังคม งดเว้นกิจกรรมในที่แจ้ง และหยุดพักสถานบริการร้านค้า เป็นอันสภาวะที่เกิดจากวิกฤติโรคระบาด COVID-19 ที่ทำให้เราต้องกลับมาพึ่งพาตนเองมากยิ่งขึ้น
แน่นอนว่าหมายรวมถึงการปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันที่ลดน้อยลงตามไปด้วย …
ระยะที่ถูกเว้นว่าง การเยี่ยมเยียนที่ไม่อาจทำได้อย่างที่เคยเป็นในสภาวะปกติ เป็นภาวะแปลกใหม่ที่ไม่เคยเกิดขึ้นในสังคมไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ช่วงวาระแห่งสงกรานต์ ที่ที่ผู้คนจากกรุงเทพฯ จะไหลบ่าออกจากตัวเมือง กลับไปบ้านเกิด เยี่ยมเยียนญาติและผู้หลักผู้ใหญ่ ใช้เวลาพักผ่อนและดูแลซึ่งกันและกัน
มีหลายส่วนเลือกที่จะกลับไป (อาจจะด้วยความจำเป็นทางด้านเศรษฐกิจเป็นตัวบังคับ และค่าครองชีพในเมืองหลวงก็สูงเกินกว่าที่จะเลือกอยู่เฉยๆ โดยไม่ทำอะไร) แต่ก็มีไม่น้อย ที่เลือกจะไม่นำพาความเสี่ยงกลับไปสู่จังหวัดบ้านเกิด
มันเป็นสภาวะแปลกใหม่ เมื่อพิจารณาว่า สังคมไทย ยังเชื่อมโยงและผูกพันกับความเป็นเครือญาติ การไปมาหาสู่ซึ่งกันและกัน และการมีปฏิสัมพันธ์กันตามช่วงเวลาและฤดูกาลมานับตั้งแต่ยุคสมัยโบราณนานมา เรามีประเพณีที่ส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัวอยู่มากมาย เรามีวัฒนธรรมที่ต้องพึงกระทำกันเป็นหมู่คณะอยู่หลากหลาย เช่นนั้น เราคงไม่อาจปฏิเสธได้ ถึงการ ‘รวมหมู่’ ที่ต้องอยู่ร่วมกันของสังคมไทย
แต่การมาถึงของ COVID-19 นั้น ทำให้หลายอย่างต้องเปลี่ยนแปลงไป และการรวมหมู่ไม่สามารถเกิดขึ้นได้ อันเนื่องจากปัจจัยและความจำเป็นดังที่กล่าวมา
อย่างไรก็ดี เทคโนโลยีและความก้าวหน้าทางด้านการสื่อสารที่รุดหน้า ก็ช่วงให้ช่องว่างระหว่างกันนั้น ลดน้อยลงไปได้บ้าง แม้ตัวจะอยู่ห่างไกล แต่ก็ยังสามารถมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันได้ผ่านช่องทางต่างๆ และอุปกรณ์สำคัญเช่นโทรศัพท์มือถือแบบ Smart Phone ก็กลายเป็นปัจจัยที่ห้าที่เข้ามาช่วยเหลือในการนี้
แน่นอน เราไม่ได้ชี้นำว่า สภาวะวิกฤติ COVID-19 นั้น มีความสวยงามอะไรใดใดทั้งสิ้น (เพราะความเสียหายอันเกิดกับภาคสังคมและเศรษฐกิจก็เป็นเรื่องที่ไม่อาจมองข้ามไปได้ และมันไม่ใช่เรื่องน่าสวยงามหรือมีแง่มุมดีใดๆ ดังที่ไลฟ์โค้ชบางจำพวกชอบหยิบยกมาอ้างมาพูดเอาหรูให้ดูดี…) แต่มันก็น่าสนใจไม่น้อย ว่าเมื่อถึงเวลาที่วิกฤติเหล่านี้ผ่านพ้นไป ความเข้าใจและปริมณฑลความสัมพันธ์แบบใหม่อันเกิดจากเทคโนโลยี จะเข้ามาสร้างที่ทางแบบไหนในสังคมให้เกิดขึ้น
ตอนนี้ สถานการณ์ต่างๆ ยังอยู่ห่างไกลจากคำว่าคลี่คลายหลายเท่า และเราก็อาจจะต้องจำยอมกับสภาวะดังกล่าวต่อไปอีกระยะใหญ่ๆ แต่อย่างน้อยที่สุด มันก็ยังมีสิ่งหนึ่งที่มั่นคง แน่นอน และมั่นใจ
ว่าเทคโนโลยีการสื่อสารใหม่ๆ จะช่วยให้ตัวที่อยู่ไกล สามารถเชื่อม ‘ดวงใจ’ เอาไว้ ไม่ห่างเหินออกจากกัน…
