‘เปรมประชาวนารักษ์: แลนด์มาร์คสีเขียวแห่งใหม่เชื่อมโยงวิถีชุมชน’
พระเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดสวนสาธารณะเฉลิมพระเกียรติ “เปรมประชาวนารักษ์” ซึ่ง บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) จัดสร้างเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๗ และทอดพระเนตรนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ “ชลวิถีธีรพัฒน์” ณ พื้นที่ถนนกำแพงเพชร 6 แนวขนานคลองเปรมประชากร โดยมี คณะองคมนตรี ผู้บัญชาการเหล่าทัพ นางสาวแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี พร้อมด้วยคณะรัฐมนตรี นายฉัตรชัย พรหมเลิศ ประธานกรรมการ บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) (ปตท.) นายคงกระพัน อินทรแจ้ง ประธานเจ้าหน้าที่บริหารและกรรมการผู้จัดการใหญ่ ปตท. พร้อมคณะผู้บริหาร ข้าราชการ พนักงาน หน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน ผู้บริหารและพนักงานกลุ่ม ปตท. และประชาชนทุกหมู่เหล่า เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จ
หมุดหมายสำคัญในการดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมของ ปตท. เกิดขึ้นในปี 2537 เมื่อ ปตท. รับอาสา ปลูกป่าจำนวน 1 ล้านไร่ ในโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 9) เนื่องในวโรกาสทรงครองราชย์ปีที่ 50 เพื่อฟื้นฟูพื้นที่ป่าที่ถูกบุกรุกทำลาย โดยมีพื้นที่เป้าหมายกระจายอยู่ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ และจากการร่วมสนองพระราชดำริ อาสาปลูกป่า 1 ล้านไร่ ปตท. ได้เข้ารับพระราชทาน ‘กล้าประดู่ป่าพระราชทาน’ จากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยคณะผู้บริหารและพนักงาน ปตท. ร่วมกันปลูกไว้เคียงคู่อาคารสำนักงานใหญ่ ปตท. ถือเป็นจุดเริ่มต้นบนเส้นทางการพัฒนาสิ่งแวดล้อมควบคู่กับคุณภาพชีวิตของชุมชน ด้วยหลักคิด ‘ปลูกป่าได้มากกว่าต้นไม้ คนอยู่ได้ ป่าอยู่รอด’
คลองเปรมประชากร เป็นคลองที่ในหลวงรัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ขุดขึ้น ตั้งแต่บริเวณหน้าวัดโสมนัสวิหาร ยาวไปจนถึง อ.บางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา รวมระยะทางกว่า 50 กิโลเมตร แต่ปัจจุบันคลองเปรมประชากรประสบปัญหาการถูกรุกล้ำ รวมทั้งปัญหาอื่น ๆ ที่เกิดจากการขยายตัวของชุมชน อาทิ ปัญหาน้ำเน่าเสีย ปัญหาการทิ้งขยะลงคลอง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หน่วยราชการในพระองค์ ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมดำเนินโครงการพัฒนาคลองเปรมประชากร โดยเริ่มดำเนินการตั้งแต่วันที่ 5 พฤศจิกายน 2560 เป็นต้นมา ด้วยการฟื้นฟูคลองทั้งระบบ เพื่อพัฒนาและฟื้นฟูแหล่งน้ำให้กลับมามีความอุดมสมบูรณ์ ทั้งการสร้างเขื่อนระบายน้ำ ขุดลอกคลองเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการระบายน้ำ ป้องกันน้ำท่วม บำบัดน้ำเสีย รวมทั้งการจัดระเบียบและวางผังที่อยู่อาศัยใหม่ พร้อมทั้งสร้างระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ เพิ่มพื้นที่สีเขียวริมคลอง จัดทำลานกีฬา สถานที่สันทนาการ และแหล่งเรียนรู้ของชุมชน ฯลฯ
เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๗ บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) น้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่มีต่อพสกนิกรชาวไทยในการดำเนินโครงการพระราชดำริตามพระบรมราโชบายด้านการพัฒนาสายน้ำ คูคลอง สิ่งแวดล้อมเมือง และคุณภาพชีวิตประชาชน จึงได้ร่วมกับหน่วยราชการในพระองค์ พร้อมภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ ภาคเอกชน และประชาชนในพื้นที่ รับสนองพระราชปณิธาน ร่วมกันพัฒนาโครงการคลองเปรมประชากรให้มีความมั่นคง มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และร่วมพัฒนาพื้นที่ถนนกำแพงเพชร 6 แนวขนานคลองเปรมประชากร เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร
โดยจัดสรรพื้นที่จำนวน 10 ไร่ ซึ่งจากเดิมเป็นพื้นที่รกร้างว่างเปล่า นำมาออกแบบจัดสร้างเป็นสวนสาธารณะ โดยใช้เวลาประมาณ 5 เดือน ตั้งแต่ มีนาคม – กรกฎาคม 2567 บอกเล่าถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 ต่อประชาชน ด้วยทรงมีพระราชดำริพัฒนาระบบคลองและพื้นที่ชุมชน ตลอดแนวคลองเปรมประชากร เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของราษฎร โดยความร่วมมือจากหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชน ภายใต้กรอบ 3 ด้าน คือ หนึ่ง เพื่อ สืบสาน โดยการอนุรักษ์พรรณไม้เกียรติประวัติ และพรรณไม้ดั้งเดิมของกรุงเทพมหานคร อาทิ ต้นไทรย้อย เคียงคู่ ต้นโพธิ์ขนาดใหญ่ใจกลางสวน และ พรรณไม้พื้นถิ่น อาทิ ตะเคียนทอง สอง เพื่อ รักษา สมดุลระบบนิเวศเมืองในภาพรวม ด้วยการผสมผสานพรรณไม้หลากหลายชนิด สาม เพื่อ ต่อยอด พื้นที่สีเขียวให้คนเมือง ยกระดับสวนสาธารณะเพื่อนิเวศบริการ ทั้งเป็นแหล่งพักผ่อน นันทนาการ สถานที่ศึกษาเรียนรู้วิถีชีวิต รวมถึงเป็นจุดเชื่อมโยงขนส่งมวลชน เป็นต้นแบบ Community Green Space พื้นที่สร้างสรรค์เพื่อชุมชน จนวันนี้ได้จัดสร้างเป็นสวนสาธารณะเพื่อให้ประชาชนได้ใช้ประโยชน์ ทั้งเป็นพื้นที่สีเขียวสำหรับพักผ่อนหย่อนใจ พื้นที่สันทนาการ เชื่อมโยงวิถีชุมชนโดยรอบ และมีเส้นทางสัญจรที่เชื่อมต่อระบบล้อ (ถนนวิภาวดีรังสิต) ราง (สถานีรถไฟฟ้าสายสีแดง-ทุ่งสองห้อง) เรือ (คลองเปรมประชากร) และทางอากาศ
ในโอกาสอันเป็นมงคลยิ่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานชื่อสวนแห่งนี้ว่า “เปรมประชาวนารักษ์” อันหมายถึง สวนที่นำความสุขและความเบิกบานใจมาสู่ประชาชน โดยได้รับการดูแลรักษาด้วยความรัก และทรงพระราชทานพระบรมราชานุญาตเชิญตราสัญลักษณ์งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๖ รอบ ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๖๗ ไปประดิษฐานที่ป้ายชื่อสวนสาธารณะ พร้อมกับทรงปลูกต้นประดู่ป่า จำนวน 1 ต้น ซึ่งเพาะเมล็ดจากต้นประดู่ป่าที่ทรงปลูกต้นที่ 100 ล้าน ณ แปลงปลูกป่า FPT 49 ในโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติฯ 1 ล้านไร่ ของ ปตท. ณ อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงปลูกต้นพิกุล จำนวน 1 ต้น เพื่อเป็นสิริมงคล เสริมส่งความร่มเย็นในพื้นที่สวนแห่งนี้
ภายในสวนเปรมประชาวนารักษ์ ประกอบด้วย สวนสาธารณะ อาคารนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ‘ชลวิถีธีรพัฒน์’ และท่าเรือ เพื่อเป็นจุดเชื่อมทางสัญจร โดยมีต้นไม้ดั้งเดิมขนาดใหญ่ ขึ้นอยู่กลางพื้นที่โครงการ ประกอบกับแนวคิดการออกแบบเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผสานโครงสร้างหลัก ดังนี้
• เลข 10 ไทย (๑๐) ที่หันทิศทางไปทางคลองเปรมประชากร เนื่องจากในอดีต ลำคลองคือเส้นทางสัญจรหลัก เปรียบเสมือนหน้าบ้าน เป็นการต้อนรับผู้มาเยือน
• ต้นไม้ดั้งเดิมในพื้นที่ เปรียบเสมือนตัวแทนในการเล่าเรื่องราว ผ่านกาลเวลาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
• ต้นไม้เพื่อส่งเสริมสิ่งแวดล้อม ให้อากาศบริสุทธ์ ประกอบด้วย ไม้ยืนต้น 39 สายพันธุ์ รวมจำนวน 272 ต้น และไม้พุ่ม 19 สายพันธุ์
อาคารนิทรรศการ “ชลวิถีธีรพัฒน์” ซึ่งหมายความถึง การพัฒนาสายน้ำของผู้เป็นปราชญ์แห่งแผ่นดิน เป็นการจัดนิทรรศการเพื่อเผยแพร่โครงการพระราชดำริตามพระบรมราโชบายในการสืบสาน รักษา ต่อยอด การแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิต บรรเทาความเดือดร้อนของราษฎร โดยมุ่งเน้นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริการพัฒนาแหล่งน้ำต่าง ๆ ทั่วประเทศ ตามพระบรมราโชบาย ภายในอาคารนิทรรศการแบ่งออกเป็น 3 ห้อง ดังนี้
ห้องที่ 1 ‘ชลวัฏวิถี’ วัฏจักรของสายน้ำที่มีผลต่อมวลมนุษยชาติ บอกเล่าความสำคัญของสายน้ำต่อชีวิต เมื่อวิถีของน้ำเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา ด้วยสภาพอากาศแปรปรวน คุณภาพชีวิตของประชากรโลกย่อมได้รับผลกระทบ นำมาสู่การแก้ไขและบรรเทาปัญหาน้ำอย่างยั่งยืนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ห้องที่ 2 ‘ชลธีร์ราชทรรศน์’ มุมมองที่กว้างไกลในการพัฒนาแหล่งน้ำของพระราชา จากแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสืบสานแนวคิดของสมเด็จพระบรมชนกนาถ รวมเข้ากับเทคโนโลยี และความร่วมมือจากทุกภาคส่วน มาปฏิบัติให้เป็นรูปธรรม เพื่อประโยชน์สุขของประชาชน ให้มีน้ำใช้เพียงพอ สร้างความมั่นคงและยกระดับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน
ห้องที่ 3 ‘ชลวิวัฒน์เพื่อประชา’ การพัฒนาสายน้ำเพื่อประชาชน แสดงถึงผลสำเร็จของโครงการ จำนวน 10 โครงการ ตามพระบรมราโชบายที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริให้แก้ไขปัญหาต่าง ๆ เกี่ยวกับสายน้ำและการขาดแคลนน้ำในทุกมิติทั้งกายภาพและภูมิสังคม เพื่อความยั่งยืนและผาสุกของปวงชน
และนี่คือ สวนเปรมประชาวนารักษ์ จุดหมุดหมายสีเขียวแห่งใหม่ใจกลางกรุง ที่เกิดจากน้ำพระทัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และบริษัท ปตท จำกัด (มหาชน) ที่สะท้อนแนวคิด สืบสาน รักษา ต่อยอด ให้เกิดความยั่งยืนสืบไป
