5 โรคร้ายภัยเงียบแฝงมากับอากาศร้อน
เรื่อง : นายแพทย์ภาณุวัฒน์พุทธเจริญ เวชศาสตร์ชะลอวัยและฟื้นฟูสุขภาพ สวนสุขภาพอรุณสหคลินิก
หลายปีทีผ่านมาอากาศหน้าร้อนเมืองไทยอุณหภูมิทะลุถึง 40 องศา แค่นั่งหายใจเฉยๆ ก็เหงื่อออกแล้ว โดยเฉพาะช่วงเดือนเมษายน- พฤษภาคม ที่มีความแปรปรวนของอากาศทั้งร้อนจัดและฝนตก ส่งผลต่อสุขภาพเป็นอย่างมาก เพราะอาจทำให้ร่างกายปรับสภาพไม่ทันและเจ็บป่วยได้ง่ายครับ
ซึ่งมีสถิติทางการแพทย์ยืนยันว่า ช่วงรอยต่อของฤดูกาลแบบนี้ มีโรคหรือภาวะที่ต้องระมัดระวังอยู่ 5 กลุ่มโรคที่มีแนวโน้มอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นชัดเจน
เริ่มจากอันดับแรกเลย คือ Heat stroke หรือ ลมแดด
พบในรายที่มีการทำกิจกรรมกลางแจ้ง เป็นระยะเวลานานๆ หรืออาจเพียงอยู่กลางแจ้งในระยะเวลาสั้นๆ แต่อากาศมีความร้อนสูง แดดแรง ลมแห้งจัด ก็สามารถเกิดภาวะนี้ได้เช่นกัน
โดยบางรายอาจมีอาการเตือน คือ วิงเวียน อ่อนล้า ปวดศีรษะ หลังจากนั้น จะรู้สึกเหนื่อย หายใจไม่ทัน ถึงขั้นหมดสติได้ ที่สำคัญคือ บางรายไม่พบมีอาการเตือนแต่เกิดหมดสติได้ทันที ซึ่งพบได้ในผู้สูงอายุ เด็กเล็ก หรือผู้ที่มีโรคประจำตัว
สำหรับวิธีการปฐมพยาบาล ต้องรีบนำเข้าที่ร่ม ที่เย็น และอากาศถ่ายเทสะดวก ใช้น้ำเย็นลูบตามตัว ให้จิบน้ำเกลือแร่ ส่วนรายที่หมดสติ ควรนำส่งสถานพยาบาลใกล้เคียงเพื่อประเมินความรุนแรงครับ
ในส่วนคำแนะนำการป้องกันการเกิดลมแดด ได้แก่ หลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อยู่กลางแจ้งเป็นระยะเวลายาวนานเกินสองชั่วโมง ถ้าจำเป็นควรพยายามหาที่ร่มหลบแดด และควรดื่มน้ำให้เพียงพอ ใส่เสื้อผ้าที่ระบายความร้อนได้ดี อาจใช้ผ้าเย็น หรือผ้าขนหนูชุบน้ำลูบตามตัวเป็นครั้งคราวเพื่อลดอุณหภูมิ และงดกีฬาที่เพิ่มอัตราการเผาผลาญต่อเนื่อง เพราะเป็นตัวเร่งให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้นนั่นเอง
อาหารเป็นพิษ
เนื่องจากความร้อนในภูมิภาคเขตอบอุ่น ทำให้เชื้อแบคทีเรียหลายประเภทเจริญเติบโต ได้ดีและรวดเร็วกว่าปกติครับ ส่งผลให้อาหารที่ตระเตรียมไว้ล่วงหน้า แม้จะปรุงสุกก็สามารถมีปริมาณของแบคทีเรียที่เพิ่มจำนวนได้เร็ว ดังนั้นควรรับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ๆ ที่สำคัญต้องรักษาความสะอาดของร่างกาย ล้างมือก่อนและหลังรับประทานอาหารทุกครั้ง เพื่อสุขอนามัยของตัวเราเองและผู้ใกล้ชิด
โรคอาหารเป็นพิษพบได้บ่อยแต่ไม่ค่อยมีอาการรุนแรง สามารถรักษาให้หายขาดได้ในระยะเวลาอันสั้นครับ แต่ก็ไม่ควรประมาทเพราะเชื้อโรคบางตัวสามารถก่อให้เกิดอาการรุนแรงได้ เช่น เชื้อโรคอาหารเป็นพิษจากกลุ่มอาหารทะเลที่ไม่สด และปรุงไม่สุกอย่างเพียงพอ
ไข้เลือดออก
พบว่ามีอัตราการเกิดสูงตั้งแต่หน้าร้อนจนถึงเข้าหน้าฝนกันเลยทีเดียว และเป็นโรคที่สามารถทำให้เกิดอาการรุนแรงได้มาก จึงควรป้องกันตั้งแต่ก่อนเข้าหน้าฝน โดยการสำรวจแหล่งเพาะพันธุ์ยุงบริเวณรอบบ้านโดยเฉพาะพื้นที่ซึ่่งมีน้ำขังตามจุดต่างๆ และจัดการเคลียร์พื้นที่ให้เรียบร้อย ก็สามารถลดความเสี่ยงการเกิดโรคได้มาก และเนื่องจากยุงลายที่เป็นพาหะไข้เลือดออก เป็นยุงที่กัดในเวลากลางวัน จึงควรต้องปกป้องร่างกายเมื่ออยู่ในบริเวณที่เสี่ยงเช่น รอบๆ บริเวณที่มีแหล่งน้ำ บึงน้ำต่างๆ และเลือกใช้วิธีการกำจัดยุงภายในบ้านเรือนที่พักอาศัยด้วยวิธีที่เหมาะสมครับ
โรคพิษสุนัขบ้าหรือ โรคกลัวน้ำ
เป็นอีกหนึ่งโรคที่มีอัตราการเสียชีวิตสูงมาก ดังนั้นสำหรับท่านที่มีสัตว์เลี้ยงประเภทสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม เช่น สุนัข แมว ควรนำสัตว์เลี้ยงไปรับวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าเพราะถึงแม้ บางท่านอาจจะบอกว่า เราไม่ได้ปล่อยสัตว์เลี้ยงออกไปนอกสถานที่ แต่อาจมีเหตุที่ทำให้เกิดการรับเชื้อได้ เช่นการหลุดออกนอกบ้านโดยบังเอิญ หรือ ว่ามีสัตว์ภายนอกเข้ามาปล่อยเชื้อ อย่าง แมวจร กระรอก หรือหนู โดยที่เราไม่ทราบก็ได้
นอกจากการนำสัตว์เลี้ยงของตัวเราไปรับวัคซีนแล้ว ก็ต้องระมัดระวังสัตว์ภายนอก เพราะแม้เพียงสารคัดหลั่งปริมาณน้อยๆ เช่นน้ำลาย ก็สามารถแพร่เชื้อโรคพิษสุนัขบ้า หรือ โรคกลัวน้ำให้เราได้เช่นกัน
ไข้หวัดใหญ่
จะเริ่มระบาดตั้งแต่ช่วงกลางฤดูร้อน ไปจนถึงเข้าฤดูฝน เนื่องจากไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่มีวัคซีนป้องกัน ดังนั้น จึงควรรับวัคซีนป้องกันอย่างสม่ำเสมอทุกปี แม้ว่าจะะมีสุขภาพแข็งแรงดีก็ตาม แต่ก็มีโอกาสติดเชื้อได้ถ้าบังเอิญไปสัมผัสกับผู้ที่มีเชื้ออยู่ ที่สำคัญอาจนำเชื้อกลับมาแพร่ต่อให้กับสมาชิกในครอบครับที่มีความเสี่ยงสูงเช่น ผู้สูงอายุ ผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือเด็กเล็ก
ที่จริงแล้วมนุษย์เรามีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคภัยไข้เจ็บได้ตลอดเวลา ซึ่งปัจจัยก่อโรคก็มีความซับซ้อนมากขึ้น และเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอด จึงไม่ควรที่จะประมาทในการใช้ชีวิต หมั่นดูแลรักษาสุขภาพให้แข็งแรงนะครับ เพื่อนำๆ ไปสู่มาสุขภาวะที่ดีทั้งร่างกายและจิตใจ
