มีดบินหลา
วรพจน์ พันธุ์พงศ์
ในวงข้าว ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ขณะบทสนทนากำลังออกรส ไหลลื่น เป็นคืนที่ดีคืนหนึ่ง โดยมิทันที่ใครจะคาดเดา จู่ๆ บินหลาก็คว้ากระเป๋าสะพายมาวางบนโต๊ะ แล้วล้วงเอามีดออกมาแจกขนาดไม่เท่ากัน แต่ได้รับของขวัญครบคน
รู้สึกเขาจะบอกเล่าขนบอะไรสักอย่าง ทำนองว่า–ปกติคนไทยไม่ให้มีดกันหรอก แต่ผมไม่ถือเรื่องพวกนี้ ผมอยากให้พวกคุณผมนึกออกแล้ว มันเป็นคล้ายวันเลี้ยงส่ง เป็นคืนอำลา ตอนบินหลาจะวางมือ ส่งไม้ต่อให้ อุทิศ เหมะมูล รับช่วงบรรณาธิการ จึงชวนน้องๆ ทีมงานนิตยสาร WRITER มาเลี้ยง
เลี้ยง และแจกมีดคนละเล่มทุกคนยิ้ม และลูบๆ คลำๆ สมบัติใหม่ของตน ยิ้มในอารมณ์ที่ผสมกันอยู่ ทั้งดีใจ แปลกใจ และตามใจ–ถ้าผู้ให้จะเอาแบบนี้ ก็โอเคสำหรับชายชื่อบินหลา คำว่าธรรมดาไม่มีหรอก ธรรมดามันธรรมดาไป จืด แห้งแล้ง ไร้สีสัน ไม่สนุก
ผมได้มีดเล่มใหญ่สุด ความยาวราวสักหนึ่งฟุต ด้ามทำจากเขากวาง จับเหมาะมือ สัมผัสดี เรียกว่าจ้างช่างตีมาเป็นกรณีพิเศษผมชอบนะ แม้ว่านึกไม่ออกหรอกว่าจะเอาไปใช้อะไร “อยู่น่าน คุณน่าจะได้ใช้” บินหลามองมีดในมือผม เขาแฮปปี้เสมอ เวลาได้ทำอะไรให้ใคร ยิ่งวางแผนมานาน พอจัดการและลงมือทำสำเร็จ ก็ยิ่งแฮปปี้
นิสัยบินหลาไม่เหมือนใครเลย เขาสะสมข้าวของหลายอย่าง (หลายอย่างที่ว่านั้นแม้เจ้าตัวก็อาจตอบไม่ได้ว่าจะสะสมไว้ทำไม) ชอบเก็บ ชอบมี ในขณะเดียวกัน เขาคือตำนานแห่งผู้ให้ขอเพียงพึงพอใจ ขอให้รู้สึกว่าได้ทำประโยชน์ เขาให้โดยไม่ต้องยั้งคิด ให้ไม่อั้น ให้อย่างเป็นธรรมชาติ ถ้าไม่ได้ให้มันคล้ายหายใจไม่ออก
ขนาดมีดซึ่งไม่มี ยังอุตส่าห์คิด ออกแบบ และลงทุนลงแรงไปตามหาช่างมาทำให้จนได้
……….
ผ่านมาแล้วเจ็ดปี มีดที่บินหลาให้มายังอยู่กับผมตลอด อยู่ และยังไม่เคยใช้นึกออกใช่ไหมว่า มันไม่ใช่มีดทำกับข้าว ไม่ใช่มีดฟันฟืน สเปกมันสูงกว่านั้น สูงเกินกว่าจะใช้ในชีวิตประจำวัน หลายครั้งที่จับมาลองลูบคม ผมคิดว่าเนื้อเหล็กและรูปทรงของมันถูกออกแบบมาให้เป็นอาวุธสับกระดูกหมูได้มั้ย … ได้สิ …
แต่ใจคอคุณจะเอาเสาไม้สักขนาดเจ็ดแปดศอกมาทอนเพื่อทำ
ไม้จิ้มฟันเลยเหรอของดีๆ ถ้าใช้ผิด มันเสียของอาวุธก็เหมือนกันคำถามคือถ้าไม่เคยใช้เลย ถึงเวลาจะใช้เป็นหรือเปล่ามากกว่านั้น หากมีแล้วไม่ใช้ เราจะยังเรียกว่าอาวุธอยู่ได้มั้ย
……….
เมื่อครั้งยังเด็ก ผมชอบดูหนังบู๊ หนังที่ต่อสู้กันดุเดือดเลือดพล่านตลอดทั้งเรื่อง เพื่อนๆ วัยเดียวกันก็ชอบแบบนั้น เราเคยคุยกันว่า
ไม่อยากให้มีนางเอกเลย ไม่อยากให้มีผู้หญิง เพราะนั่นมักเป็นจุดอ่อน เป็นเป้าที่ฝ่ายผู้ร้ายใช้โจมตี ล่อลวง จับเป็นตัวประกัน ฯลฯ ถ้าไม่มีนางเอก พระเอกก็ไม่ต้องห่วงหน้าพะวงหลัง สามารถไล่ล่าฆ่าฟันโจรชั่วได้เต็มที่
จะมีมั้ยนะ หนังแบบนี้ หนังที่เราดูไม่เคยมี น้ำตาผู้หญิงทำให้พระเอกของเราต้องวางดาบผมชอบปืน ชอบมีด ชอบหุ่นยนต์ และเครื่องบินรบประสิทธิภาพสูงผมเกลียดฉากเลิฟซีน เขินอาย ไม่ค่อยกล้ามองเวลาเข้าพระเข้านาง เสียเวลา เรื่องมาก ผมอยากเห็นแต่การชกต่อย ประลองกำลัง ชอบเชียร์ให้ฝ่ายธรรมะชนะอธรรม คนดีต้องเป็นใหญ่ คนร้ายสมควรตาย
ระหว่างเพื่อน เราเล่นกันแต่เกมต่อสู้ ทำศึกสงคราม สมมุติเอาไม้เป็นมีด เป็นปืน ไล่ยิงวิ่งสังหารกันระหว่างเรา ทุกเกมต้องจบด้วยเลือดและความตาย นานๆ ที จะเสกสร้างต้นมะขามยักษ์ใหญ่ให้เป็นเวทีลูกทุ่ง ป่ายปีนกู่ตะโกนร้องเพลงยอดรัก สายัณห์
น่าแปลกอยู่เหมือนกัน โตมาผมกลับไม่รู้สึกเสน่หาหนังบู๊เอาเสียเลย ไม่สนุก ไม่ดึงดูด เช่นเดียวกับปืน แค่เห็นก็อยากเดินออกห่าง ไม่มีความสนใจ ไม่อยากยุ่งเกี่ยว ค่อนไปทางกลัวด้วย เคยจับครั้งสองครั้ง จับและรีบวางมีดต่างหากที่มีเสน่ห์
มีดทุกชนิด ผมคิดว่าอย่างนั้นนะ ไม่เว้นกระทั่งมีดหั่นผัก ทำครัว ในความแหลมคม อันตราย คล้ายมันมีประโยชน์โดยตรงต่อชีวิตประจำวัน มีความเป็น ‘เครื่องมือเครื่องใช้’ อยู่ในตัวเปรียบเทียบกัน ปืนเป็นของแพง อยู่ที่สูง และมีลักษณะข่มขู่ เจ้ายศเจ้าอย่าง เสียงดัง ทรงอำนาจ ขณะที่มีดมีบุคลิกแบบชาวบ้าน คมอยู่เงียบๆ สงบเสงี่ยมเหมือนสามัญชน
ใช้ไปนานๆ ก็ทื่อ บิ่น สนิมจับ พอมาลับใหม่ก็คมกริบมีมีดคมๆ ที่กระชับมือไว้ใช้งาน มันคือความบันเทิงโดยแท้ตั้งแต่ออกมาใช้ชีวิตอยู่ต่างจังหวัด ผมแวะร้านมีดอยู่เรื่อย อารมณ์เหมือนเด็กสาวอยากเข้าร้านเสื้อผ้า คืออดไม่ค่อยได้ และแวะเมื่อไรก็เสียเงินทุกที
ประเภท ประโยชน์ และขนาดของมีดแต่ละเล่มไม่เหมือนกัน ปัจจัยเหล่านี้เป็นข้ออ้างที่ดีเสมอ เวลาที่เราอยากเป็นเจ้าข้าวเจ้าของ ฟังว่านักกีตาร์หลายคนก็เป็นแบบนี้ เจอตัวใหม่ พอเผลอไปจับ
ก็อยากได้ พอได้แล้วก็ไม่ค่อยได้เล่นนักหรอก มีเป็นสิบจะเล่นยังไงครบทุกตัว ส่วนใหญ่ตัวไหนเข้ามือดีแล้ว ก็เล่นมันอยู่ตัวเดิมตัวเดียวนั่นแหละนักเลงมีดพยายามจะเถียงว่า มันไม่เหมือนกันทั้งที่แท้จริงก็ไม่ต่าง
……….
มีดบินหลาวางอยู่ใต้โต๊ะเขียนหนังสือนานๆ ที ผมจะจับมันขึ้นมาถอดฝัก สัมผัสลูบคมเบาๆ ก่อนจะเก็บเข้าที่เดิม
มันคืออาวุธที่ผมไม่เคยใช้มากกว่าการลูบเล่น หรือกำด้ามเขากวางนั้นแน่นๆ คะเนองศา หยั่งน้ำหนัก แล้วสักพักก็วางวางมีด แต่ความคิดถึงเป็นสิ่งที่ละวางไม่ได้
เจ็ดปีเป็นเวลายาวนานเพียงพอที่จะพิสูจน์แล้วละว่าอาวุธที่มีดเล่มนี้เป็น หาใช่ในความหมายของการจ้วงแทงสับฟัน หากมันคืออาวุธแห่งสัญลักษณ์ อาวุธแห่งนามธรรม ซึ่งผู้ให้ปล่อยปลายเปิด
ทิ้งไว้ให้เติมคำลงในช่องว่างเขาหยิบยื่นให้ทั้งอาวุธ และอิสรภาพหลังส่งมอบมีดไม่นาน บินหลาก็ล้มป่วยวันนั้น กระทั่งถึงวันนี้ เส้นรอบวงชีวิตเราที่เคยแวะเวียนมาเจอกันบ่อยๆ บิดบางรางเลือน ปีที่ผ่านมาผมเจอเขาแค่สองครั้ง มกราคมและกรกฎาคม เจอที่บ้านสงขลาซึ่งแปลว่าจำยอม จำนน ด้วยไม่มีทางเลือก ผมคิดว่าเขาชอบภูเขาทางภาคเหนือมากกว่า
ท้องทะเลบ้านเกิด ที่ชอบที่สุดคืออิสรภาพ ชอบที่สุดคือภาวะที่ไม่ต้องพึ่งพิงผู้ใด แต่ความป่วยไข้มันเอาแต่ใจ ไร้เมตตา ไม่ให้เวลาไม่ให้โอกาสเลือก
มีมีด เขาให้เพื่อนให้น้อง แต่ตัวเจ้าของต้องอยู่กับหมอ อยู่กับเข็มฉีดยา และมีดผ่าตัดนั่งลงที่โต๊ะเขียนหนังสือบางครั้งผมคิดจะหยิบมีด แต่ชะงักถามตัวเองว่าตกลงอาวุธที่ได้รับมา ผมใช้มันเป็นหรือเปล่า
บินหลาแปลว่าการให้ มองไปทีไรผมก็เห็น แต่ผมให้เป็นมั้ยคำตอบดูเหมือนจะบางเบากว่าฝุ่นควันในฤดูร้อนบินหลาแปลว่าผู้คงแก่เรียน ผู้สมาทานว่าจะเปิดหัวเปิดใจแสวงหาความรู้ไปชั่วชีวิต อยู่ด้วยกันมานาน ผมรู้สัจจะเหล่านี้ดีรู้แล้วลงมือทำบ้างหรือเปล่าแบบอย่างมีให้ดู ไยจึงเพิกเฉยละเลยทำตัวประหนึ่งไก่ได้พลอย?
……….
เหมือนเด็กสาวที่ตื่นเต้นเวลาเห็นร้านเสื้อผ้า เวลาขับรถเร็วๆ ผ่านเพิงค้าขายมีด ผมก็ชะเง้อชะแง้ อยากจะหยุดดูทุกครั้ง
ทั้งที่มีดผ่าฟืนก็มีแล้ว และใช้งานได้ดี มีดหั่นหมู หั่นผัก มีดปอกผลไม้ ไม่มีอะไรขาดสักอย่าง แต่เห็นแล้วความอยากในใจมันตื่น อยากลูบคลำสัมผัส อยากเห็นร่องรอยรูปทรง อยากคุยกับคนตีมีด ชอบฟังเวลาเขาโอ้อวดสรรพคุณเนื้อเหล็กหลอมไฟ คุยข่มว่า
เจ้าไหนๆ ก็ไม่มีทางสู้ปากคาบบุหรี่บนใบหน้าชราของเขาคมกว่ามีด สำหรับผม บางวันโวหารก็เป็นอาหารว่างที่กินเล่นเพลิดเพลินดี เพลงลูกทุ่งจากมือถือ ราวไผ่ออกแบบเป็นโชว์รูมแขวนมีด ไฟแดงๆ ที่คุโชนอยู่ในเตาหันไปหันมา มองเห็นซองใส่มีดทำด้วยหวาย ลองจับเอามาคาดเอวเล่นๆ สุดท้ายก็จ่ายตังค์
มีดมันมีเสน่ห์ ข้างหลังมีดแต่ละเล่มก็มีเรื่องเล่า มีความรักความผูกพันของมีคมมันน่าลองลูบคมรัก ลูบ และไม่ลืมเตือนตัวเองซ้ำๆ ว่า มีอาวุธ พึงใช้อาวุธ
